Ułatwienia dostępu

Lipsk

Gmina Lipsk

Gmina Lipsk położona jest w rejonie przygranicznym północno – wschodniej części kraju w województwie podlaskim. Na północy sąsiaduje z gminą Płaska, od zachodu z gminą Sztabin, od południa z gminami Dąbrowa Białostocka i Nowy Dwór, na wschodzie graniczy z Białorusią.

Pod względem fizyczno – geograficznym obszar gminy położony jest w obrębie mikroregionu Kotliny Biebrzańskiej, w skład, której na obszarze gminy wchodzą również Poziom Sztabińsko – Wołkuszański i Wzgórza Lipskie.

Lasów
0 %
Gruntów Rolnych
0 %

Administracja

Administracyjnie obszar gminy dzieli się na 30 sołectw, w których znajduje się 29 miejscowości.

Powierzchnia gminy wynosi 18442ha. Grunty rolne zajmują 11717ha, co stanowi 63,5% powierzchni całkowitej gminy (z dominacją gruntów ornych), resztę stanowią lasy (22,1%) i nieużytki. Grunty leśne w przeważającej większości stanowią własność państwa.
Około 50% gruntów ornych zajmują gleby V i VI klasy, których większe kompleksy koncentrują się w północnej części obszaru gminy. Są to gleby piaszczyste. Tylko 2,3% gruntów ornych zajmują gleby IIIa i IIIb, gleby IVa i IVb stanowią 46,8% ogólnej powierzchni gruntów ornych. Występują one na większych powierzchniach w pobliżu miejscowości Lipsk, Jałowo, Dulkowszczyzna, Siółko, Jaczniki, Kopczany i Dolinczany.
Użytki zielone zajmują 31% użytków rolnych, są to zazwyczaj gleby V i VI klasy, wypełniające obniżenia doliny Biebrzy, Wołkuszanki, Niedźwiedzicy, Pierstunki i innych cieków .

Ludność Gminy Lipsk w latach 2000-2002

W roku 2000 Gminę Lipsk zamieszkiwało 6 408 ludności. Rok później było to 6 335. Zaś w roku 2002 liczba mieszkańców spadła o 1,52% do poziomu 6239.
Struktura populacji według płci przedstawia się następująco: w roku 2000 liczba mężczyzn wyniosła 3 173, a kobiet 3 235, w roku 2001 mężczyzn było 3 143, a kobiet- 3 192, zaś w roku 2002, mężczyźni- 3 090, kobiety – 3142
Gęstość zaludnienia gminy Lipsk jest niewiele niższa niż gęstość zaludnienia powiatu. W województwie w kolejnych latach 2000-2002 na 1 km2 średnio przypadało odpowiednio 61, 60 i 60 osób. W powiecie ów wskaźnik wynosił odpowiednio – 37, 37 i 36 osób, a w gminie – 35, 34 i 34 osoby

Walory Gminy

Podstawową atrakcja turystyczną gminy są tereny należące do Biebrzańskiego Parku Narodowego, którego część znajduje się na obszarze gminy. Biebrzański Park Narodowy obejmuje swoimi granicami najbardziej naturalne, wartościowe przyrodniczo obszary Kotliny Biebrzańskiej. Bagna biebrzańskie przedstawiają szczególny, dziki, nieco smętny krajobraz o swoistym kolorycie zmieniającym się od wiosny do jesieni. Wiosną rozlewiska Biebrzy sięgają w głąb doliny. Przez teren gminy przebiegają szlaki turystyczne, związane bezpośrednio z niepowtarzalnymi walorami przyrodniczymi Biebrzańskiego Parku Narodowego.

Okolice Lipska to tereny bogate kulturowo, których specyfikę określa istniejące tu niegdyś pogranicze kultur i religii. Lipsk jest ośrodkiem zachowanych tu jeszcze tradycji rękodzielniczych m.in. pisankarstwo, tkactwo. Działa tu suwalski oddział Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Od trzydziestu lat tradycje kultury ludowej kultywuje Zespół Regionalny Lipsk.

W Lipsku znajduje się Muzeum Regionalne, w którym wszystkie zgromadzone eksponaty są darowiznami mieszkańców i przyjaciół Lipska. Powstało ono w 1975 r. z inicjatywy członków Towarzystwa Przyjaciół Lipska. Można w nim obejrzeć dawny sprzęt rybacki i łowiecki, ptactwo i zwierzynę nadbiebrzańskich łąk i pobliskiej Puszczy Augustowskiej. Znajdują się w nim również narzędzia rolnicze i gospodarskie. Muzeum jest miejscem, w którym zgromadzono dawne dokumenty, rękopisy np. Jana Bartoszewicza, maszynopisy – Bronisława Jermakowicza, uczestnika bitwy pod Monte Casino. W sali poświęconej dziejom Lipska można zobaczyć kopie przywilejów Lipska, oryginały i kopie historycznych pieczęci oraz oznak byłych miejskich władz Lipska, monety, medaliki, odznaczenia państwowe i regionalne.

W muzeum można też obejrzeć krosna tkackie tzw. „warsztat”, „szlabanek” (łóżko) oraz zbiór żelazek, ręczników lnianych z koronkami, kufer posażny itp.
W jednej z sal można też podziwiać dorobek twórców ludowych: pisanki, różne rodzaje tkanin, kwiaty z bibuły, pająki, wycinaki, hafty i koronki oraz prace dziecięce wykonane pod okiem twórców ludowych.

Obiekty godne zwiedzenia

  • Kościół neogotycki z 1906 r. w Lipsku p. w. Matki Bożej Anielskiej. Kościół budowany był w latach 1906 – 1914, zniszczony w czasie działań wojennych. W kościele znajdują się trzy ołtarze. W jednym z nich umieszczony jest zabytkowy obraz MB Bazylianki pochodzący z XV w.
  • Kościół w stylu bizantyjskim w Rygałówce p. w. Przemienienia Pańskiego. Kościół przebudowany z cerkwi prawosławnej (cerkiew zbudowano w 1879 r.) w roku 1919 na planie krzyża greckiego, wewnątrz znajdują się dwa ołtarze wyrzeźbione w dębie i gruszy. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Przemienienia Pańskiego pochodzący z czasów unickich.
  • Ewenementem na skalę ogólnopolską są zachowane na terenie gminy Lipsk schrony z okresu II wojny światowej (48 obiektów). Schrony te zbudowała Armia Czerwona w latach 1940 – 1941, bowiem tereny te w tym czasie należały do sowieckiej strefy okupacyjnej. Są to pozostałości tzw. linii Mołotowa, którą Związek Radziecki wybudował na całej długości linii granicznej z hitlerowskimi Niemcami. Przy budowie schronów wykorzystywano niewolniczą pracę miejscowej ludności.
  • Na obrzeżach Lipska , przy ulicy Grodzieńskiej, znajduje się cmentarz parafialny założony w 1825 r., na którym znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza. W Lipsku istnieje również nieczynny od czasów II wojny światowej cmentarz żydowski.
  • W centralnym punkcie Lipska przy ulicy Rynek, ustawiony jest pomnik „Zginęli za Polskę”, poświęcony 50-ciu mieszkańcom Lipska rozstrzelanym przez Niemców w lipcu 1943 roku.
  • Obelisk poświęcony bł. Mariannie Biernackiej, która oddała swoje życie za synową. Dobrowolnie znalazła się w grupie Polaków aresztowanych, aresztowanych następnie rozstrzelanych przez Niemców 13 lipca 1943 r. na fortach w Naumowiczach (niedaleko Grodna, obecnie terytorium Białorusi). Ocaliła dwa życia: synowej i dziecka, które wkrótce miało się urodzić. Dnia 13 czerwca 1999 r. Jan Paweł II beatyfikował ją wraz z innymi męczennikami II wojny światowej. Obelisk znajduje się przy domu, w którym mieszkała Marianna Biernacka, przy ul. Zamiejskiej 4.
  • Muzeum Regionalne w Lipsku powstało w 1975 r. i ma swoją siedzibę przy ul. Rynek 2. W chwili obecnej muzeum jest w przebudowie, niemniej jednak można zwiedzić trzy sale wystawowe: historyczną, Biebrza i Puszcza Augustowska oraz wystawy czasowe „30-lecie Zespołu Regionalnego „Lipsk” i Koła Twórców Ludowych w Lipsku. Muzeum zawiera eksponaty będące darowiznami mieszkańców gminy Lipsk oraz miłośników ziemi lipskiej. Znajdują się tu m. in. narzędzia rolnicze i gospodarskie, sprzęt rybacki i łowiecki, dokumenty z różnych okresów istnienia miasta, pamiątki z okresu II wojny światowej, wyroby sztuki ludowej i wiele innych.
  • Kopiec Wolności usypany przez mieszkańców Lipska w latach 1923 – 24 jako symbol odzyskanej wolności. Kopiec znajduje się przy budynku szkoły podstawowej, przy skrzyżowaniu ul. Rynek i Szkolnej.
  • Zbiorowa mogiła mieszkańców wsi Jasionowo, znajdującej się w odległości 10 km od Lipska drogą w kierunku Augustowi. 2 km od drogi głównej, w lesie znajdują się pozostałości wsi spacyfikowanej przez Niemców 26 sierpnia 1943 r. (obecnie kilka domów), kaplica i mogiła zamordowanych mieszkańców wsi.
  • Uroczysko Kozi Rynek znajduje się w połowie drogi między Lipskiem i Augustowem w Puszczy Augustowskiej. Tam rozegrała się jedna z ważnych bitew powstania styczniowego wojsk powstańczych pod dowództwem płk. Józefa Konstantego Ramotowskiego ps. „Wawer”.

Zabytki